Archaeological Landscape of Razavar Valley in the Neolithic Period: the survey of the 8th–6th millennium BC in the north of Kermanshah Province
Shokouh Khosravi, Patrick Nørskov Pedersen, Sajjad Alibaigi, Joe Roe, Mohsen Heidary Dastenaei, Behzad Miladi, Hojjat Darabi, Tobias Richter, and Peder Mortensen, 2020. Archaeological Landscape of Razavar Valley in the Neolithic Period: the survey of the 8th–6th millennium BC in the north of Kermanshah Province. [چشم‌انداز باستان‌شناختی درۀ رازآور در دورۀ نوسنگی: بررسی استقرارهای هزاره‌های هشتم تا ششم پ.م شمال استان کرمانشاه] (in Persian). Pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran 26. https://doi.org/10.22084/NBSH.2020.21133.2094
Abstract (English)
In this article the results of a survey of the Razavar Valley (north of Kermanshah province) undertaken jointly by the University of Copenhagen and Razi University in the framework of the project “Tracking Cultural and Environmental Change: Epipaleolithic and Neolithic in Central Zagros” are presented. This part of the Central Zagros has produced some of the earliest evidence of the ‘Neolithic Revolution’ in the eastern Fertile Crescent (e.g. at Asiab, Ganj Dareh, and Sheikhi-Abad), as well as important Middle and Upper Paleolithic remains, but our understanding of the wider landscape context of these sites remains incomplete. We surveyed a part of the Kermanshah plain, otherwise probably the best known area of the Central Zagros that has not yet been systematically explored; the basin of the Razavar River, a tributary of the Qara Su to the north of Kermanshah city. The area is a long but rather wide intermountain with old terraces from the Pleistocene. The abundance of water resources, raw material resources, and fertile agricultural lands has provided the ideal conditions for the formation of human settlements, especially during the Neolithic period. Our aim was to perform a high-coverage, targeted survey with a focus on identifying sites with potential for excavation. We used a tablet-based, “paperless” recording system to map, photograph and document sites, as well as salient natural features such as springs. The survey team was also equipped with GPS tracking watches, to maintain a precise record of which areas were surveyed. In total we identified 59 sites preliminarily; 19 of these are of potential early prehistoric date, although many are only small surface scatters. Six of the sites belong to the Neolithic, including two huge tell sites from the PPN period, Teppeh Ghalah B (RZVR67) and Teppeh Salaar Abad (RZVR68), situated in the central part of the valley. A summary of our Neolithic findings at these sites in the Razavar Valley are presented in this article.
Abstract (Persian)
برای چند دهه است که اطلاعات باستان‌شناختی از محوطه‌های فراپارینه‌سنگی و نوسنگی زاگرس مرکزی محدود به نتایج پژوهش‌های دهه 60 و 70 میلادی در این نواحی است و نتایج اغلب بررسی‌های جدید به ویژه در منطقۀ کرمانشاه به عنوان بخش مهمی از زاگرس مرکزی، تاکنون منتشر نشده است. به همین دلیل وضعیت پراکندگی محوطه‌های این دوران، مواد فرهنگی، وضعیت بهره‌برداری از منابع زیست محیطی و الگوی استقراری در دره‌ها و دشت‌های میانکوهی این منطقه همچنان در هاله‌ای از ابهام است. از این رو بررسی‌های جدید و انتشار نتایج آنها می‌تواند این معضل را تا حدودی حل کند. این نوشتار با رویکرد توصیفی- تحلیلی تلاش می‌کند نتایج بررسی اختصاصی دوره‌های فراپارینه‌سنگی و نوسنگی در درۀ رازآور در شمال کرمانشاه که طی تابستان 1397 در راستای پروژه بین‌المللی ردیابی تغییرات فرهنگی و محیطی: فراپارینه‌سنگی و نوسنگی در زاگرس مرکزی به انجام رسیده را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. بررسی این فصل تنها محدود به تراس‌های قدیمی جنوب رودخانه رازآور، برخی از اراضی بایر کوهپایه‌ای، دامنه‌های صخره‌ای، ارتفاعات جنوب رودخانه و اراضی کشاورزی سطح تراس‌های قدیمی بود، که در نتیجۀ آن مجموعاً 6 محوطه دورۀ نوسنگی شناسائی گردید. مهمترین اینها تپه سالارآباد با حدود 7 متر نهشته‌های دورۀ نوسنگی بی‌سفال است که بر روی تراس قدیمی رودخانه واقع گردیده و لایه‌های بسیار غنی حاوی مصنوعات سنگی، صدف، حلزون، زغال و خاکستر دارد. چشم-انداز طبیعی و زمین‌‌شناسی، میزان نهشته‌های باستان‌شناختی، وسعت و توپوگرافی محوطه نشان می‌دهد که سالارآباد احتمالاً استقراری مهم مشابه تپه شیخی‌آباد در این بخش از دره بوده است. به نظر می‌رسد در منطقۀ کرمانشاه معمولاً استقرارهای بزرگ و مهمی از دورۀ نوسنگی در بخش‌های مستعد دره‌ها و دشت‌های میانکوهی وجود دارد؛ گنج‌دره، شیخی‌آباد، قزانچی، چیا جانی، و اکنون سالارآباد. یافته‌های دورۀ با سفال حاکی از رواج سنت‌های سفالی سراب و سیاه‌بید در این دره است و نشان می‌دهد در دورۀ نوسنگی جدید نیز یکپارچگی مشهودی در مواد فرهنگی این نواحی وجود دارد.